Toen CowToilet in 2019 aangekondigd werd, waren de reacties wisselend. Toch zijn de ervaringen tot nu toe overwegend positief. Maar hoe werkt het koetoilet nou in de praktijk? En welke conclusies kunnen we nu al trekken?
Hoe werkt het koetoilet?
Tijdens het eten van haar brok, wordt de koe gestimuleerd om in het koetoilet te plassen. Hierdoor komt de urine niet bij de vaste mest terecht, en wordt er aanzienlijk minder ammoniak gevormd. Hiermee wordt het ammoniakprobleem bij de bron aangepakt. Hoe reageert de koe op het systeem?
Hoe pakt het koetoilet uit in de praktijk?
Dat het toilet een positieve werking heeft op de verlaging van ammoniakemissie. Maar wat doet deze innovatie in de stal tussen het melkvee met het gedrag van de koe? Hieronder een aantal conclusies. Later dit jaar verschijnt de volledige eindrapportage van het project Mestscheiden in melkveestallen (fase II). Daarin wordt uitgebreider ingegaan op deze punten.
Het koetoilet is feitelijk een doorloop-krachtvoerbox met extra functionaliteiten om koeien te kunnen stimuleren urine te lozen, te detecteren dat er urine wordt geloosd en deze urine te kunnen opvangen, afvoeren en opslaan. Koeien kunnen de box aan de achterkant vrijwillig binnen lopen en aan de voorzijde verlaten.
Voornaamste conclusies invloed koetoilet op gedrag melkkoe
- Er zijn aanzienlijke verschillen tussen individuele koeien in het gemiddelde aantal urinelozingen per dag in de koetoilet. Vooral vaarzen bezoeken de toilet iets vaker dan oudere koeien en van deze dieren kunnen daardoor ook iets meer urinelozingen worden opgevangen.
- Gezien de intervallen tussen bezoeken kan de koetoilet waarschijnlijk voor een groter aantal koeien worden gebruikt dan de 16 die er op Dairy Campus tegelijkertijd bij werden gehouden.
- Dieren die vaker urine loosden werden gemiddeld minder gestimuleerd en vice versa.
- Het aantal toiletbezoeken en urinelozingen was het hoogst bij een omgevingstemperatuur van circa 5 tot 10°C en daalde geleidelijk naarmate de temperatuur lager of hoger werd. Verder bleek het aantal stimulaties geleidelijk toe te nemen van 42 bij -5°C tot 52 bij 20°C.
- Bij de verdere ontwikkeling van de koetoilet is niet geprobeerd om koeien te belonen voor het urineren in de toilet. Ze krijgen tijdens een bezoek krachtvoer op basis van een tegoed wat losstaat van het al dan niet lozen van urine, en bezoeken de toilet vrijwillig.
- Uit het feit dat bij bijna 60 procent van de toiletbezoeken urine wordt opgevangen blijkt dat stimuleren van urinelozingen door massage van de huid tussen het uier en de vulva in de praktijk werkt.
- Met de koetoilet konden gemiddeld per koe 5.7 urinelozingen per dag worden opgevangen. Waarschijnlijk is het aantal lozingen per koe per dag als gevolg van de stimulatie door de toilet toegenomen, en zijn de hoeveelheden urine bij de door stimuleren opgewekte lozingen gemiddeld kleiner dan die bij spontane lozingen.
- Er is geen enkele aanwijzing dat het welzijn van de koeien er door in het gedrang komt. Maar de impact op welzijn is in dit onderzoek niet daadwerkelijk onderzocht.
Naast het koetoilet werden nog twee innovaties getest: een rubberen vloer met mestscheidingen een doorlaatbare tegelvloer. Zodra de rapportage ‘Primaire mestscheiding’ verschijnt, plaatsen we deze op Melkveebedrijf.be.
Observaties Hanskamp
Een van de voornaamste veranderingen die Hanskamp heeft gezien in het koegedrag sinds de installatie van het CowToilet, is dat de koeien snellere wisselingen maken in het krachtvoerstation doordat er gebruik wordt gemaakt van een doorloop krachtvoerstation. Hierdoor is het rustiger rondom de stations omdat er minder hiërarchisch gedrag vertoont kan worden, omdat koeien voorwaarts het station kunnen verlaten.
De koeien ervaren geen hinder van het toilet. Hanskamp stelt vast dat ze geen stress signalen vertonen in het station en tijdens de stimulans van het toilet. Doordat de urine en mest gescheiden wordt, is het gemakkelijker geworden om de stal schoon en droog te houden en de hygiëne te handhaven. Dit heeft ook een positief effect op de klauwgezondheid van de koeien.
Positieve ervaringen met CowToilet
Over het algemeen zijn de ervaringen met het koegedrag rondom het CowToilet positief. Naast een hoge hygiëne en goed welzijn van de koe heeft het CowToilet een groot voordeel, namelijk dat het een extra meststroom opbrengt. Pure koeienurine (rijk aan kali en stikstof) die inzetbaar blijkt als kunstmestvervanger.
Kwekerijen zetten de urine nu al in als kunstmestvervanger, hierdoor verduurzamen twee sectoren. De melkveehouder hoeft minder/geen mest af te voeren (en houd zijn organische stof en fosfaat op zijn bedrijf) en de kweker gebruikt natuurlijke meststoffen om de planten te bemesten in plaats van synthetische meststoffen. Vraag en aanbod van koeienurine wordt bijeen gebracht middels urinebank.nl.
Bron: Verantwoorde Veehouderij
Beeld: Hanskamp
