Het gezinsleven bloeide op na de introductie van automatisch melken op het bedrijf van Ard en Fanny Looman. Ard heeft meer rust in zijn lijf en geniet van de extra tijd met vrouw en kinderen. Fanny is meer betrokken bij het bedrijf nu de zorg voor het gezin niet meer bijna alleen op haar schouders drukt.
‘Sinds er automatische melksystemen op de markt zijn, ben ik gefascineerd door de techniek die het mogelijk maakt om koeien te melken zonder dat je daar als boer bij bent’, vertelt Ard Looman . Hij heeft samen met echtgenote Fanny een melkveebedrijf met 125 koeien in Zelhem (Gld.). ‘Ik dacht dan ook al lang na over de overgang van melken in de melkstal naar melkrobots. Toch heeft het jaren geduurd voordat we die stap echt zetten’, aldus Ard. ‘Ik wilde wachten op het juiste moment, maar dat duurde nogal. Steeds waren er weer redenen om de investering in automatisch melken uit te stellen.’
Ard molk jarenlang in een 2 x 6 visgraatmelkstal. Omdat het bedrijf groeide en het aantal koeien geleidelijk toenam, ging het melken steeds langer duren. Ook de stal raakte vol. De ondernemers maakten plannen om een nieuwe stal te bouwen tegen de bestaande stal aan. ‘Uiteraard dachten we daarbij ook na over de toekomstige invulling van het melken. Dat zou een situatie met melkrobots kunnen worden, maar we hebben ook nagedacht over een grote melkstal waarin 1 man snel veel koeien kan melken. Ook dat zou een flinke investering vergen, en de lichamelijke belasting van de melker moet je niet onderschatten. Al snel wisten we dat automatisch melken voor ons de beste keuze zou zijn.’
Het zou nog tot 2019 duren voordat Looman de nieuwe stal kon realiseren. Maar zo lang wachtten de ondernemers niet met de overstap naar automatisch melken. Daarmee begonnen ze in 2018 door in de bestaande stal twee Lely Astronaut A5 automatische melksystemen te plaatsen.
Tijdelijk niet in staat om te melken
De beslissing om sneller te beginnen met automatisch melken, namen de ondernemers nadat Ard tijdelijk niet kon melken. ‘Ik moest voor een onschuldige operatie naar het ziekenhuis. Daar liep ik echter een infectie op die me flink ziek maakte, en onder meer zorgde voor een zenuwbeschadiging. Een behandeling in een revalidatiecentrum was nodig om te herstellen. Melken gebeurde in die periode door de bedrijfsverzorging. Op de facturen zag ik dat er iedere week 42 uur nodig was om onze koeien te melken. Dat was wel een ‘ eyeopener’. Ik realiseerde me dat ik die uren normaliter zelf ook maakte, en dat ik het eigenlijk veel te druk had. Toen de periode afliep waarin de bedrijfsverzorger voor een gereduceerd ziektetarief kwam, liepen ook de kosten behoorlijk op. Ik ging nadenken of ik het geld dat daarmee gemoeid was misschien beter kon benutten om eerder te starten met automatisch melken.’
En zo kon het gebeuren dat Looman in het voorjaar van 2018 startte met automatisch melken. Ard is positief over de begeleiding die hij al voor het plaatsen van de melksystemen van Lely kreeg. ‘Stap voor stap is er naar toe gewerkt om de overgang van traditioneel naar robotmelken zo soepel en rustig mogelijk te laten verlopen. Dat zit hem onder meer in kleine dingen. Bijvoorbeeld het vroegtijdig leveren van nieuwe halsbanden voor de koeien.’
De ingebruikname van de automatische melksystemen ging van een leien dakje. ‘De meeste koeien waren snel gewend. Het viel ons op dat een flink aantal koeien de robots als een attractie gingen zien, en er vele keren per dag naar toe gingen. Wat ook opviel was dat binnen een paar dagen de melkproductie al flink omhoog ging. We hadden zo maar 1.000 liter melk extra in de tank.’
Inmiddels draaien de melksystemen alweer een paar jaar in de nieuwe stal. Nog steeds zijn Ard en Fanny laaiend enthousiast over hoe goed automatisch melken lijkt te passen bij melkkoeien. ‘Heel opvallend is de enorme rust in de stal de hele dag door’, zegt Fanny. ‘Als ik ’s morgens om 7 uur de paarden ga voeren, dan valt het me vaak op hoe stil het bij de koeien is.’
Ard stelt vast dat de koeien zich prettig voelen, en dat dit de productie ten goede komt. ‘De gemiddelde melkproductie is de laatste jaren zo’n 2.500 – 3.000 kg /koe gestegen. Ook de nieuwe stal zal daar aan bijgedragen hebben. In combinatie met automatisch melken lukt het nu veel beter om de potentie van onze koeien te benutten. Als ik zie hoe veel melk vaarzen soms geven, met ogenschijnlijk gemak; dan gaat mijn boerenhart sneller kloppen.’
Melkveehouder Ard erkent dat hij zelf wat meer tijd nodig had dan de koeien om te wennen aan automatisch melken. ‘Je geeft een deel van de controle die je over je koeien hebt, uit handen aan het systeem. Dat moet je kunnen accepteren. Bij mij had dat wat tijd nodig. Een vertegenwoordiger van Lely zei op een gegeven moment tegen mij: “je moet ’s avonds om zeven uur de deur van de stal dichtdoen, en er pas de volgende ochtend weer heen gaan.” Toen ik dat advies opvolgde, bleek dat de koeien die ’s avonds op de attentielijst stonden om gemolken te worden, daar ’s morgens van verdwenen waren omdat ze zelf de robot hadden opgezocht.’
Een ander gezinsleven
Groter dan de veranderingen bij de koeien, waren de gevolgen van het automatisch melken voor het gezinsleven van familie Looman. ‘Voor mijn gevoel had ik ineens vier-vijf uur per dag extra tijd. En ook was ik ineens veel flexibeler door het verdwijnen van de vaste melktijden’, vertelt Ard.
Fanny schetst hoe het gezinsleven voor haar en de drie kinderen, Teije (13 jaar), Myron (11 jaar) en Jouke (8 jaar), veranderde. ‘Als we bijvoorbeeld vroeger op zondagmiddag eens weg gingen, dan begon Ard om vijf uur op zijn stoel te draaien en op de klok te kijken. Hij moest uiterlijk om zes uur thuis zijn. Tegenwoordig doen we het anders. We gaan om vier uur even de stal in, en rijden om vijf uur weg. En de rest van de dag hoeven we ons om het bedrijf niet meer druk te maken.’
Sinds de komst van de melkrobots heeft Ard niet alleen meer tijd, hij zit ook beter in zijn vel. Fanny: ‘Ard was jarenlang volledig gefocust op het bedrijf en het boeken van resultaten. Daar had hij ook bijna al zijn tijd voor nodig. De kinderen wisten niet anders: papa was altijd achter.’
Ard ziet zelf ook dat hij minder onder spanning staat. ‘De stress is er af. Anderen zeggen dat ze me een stuk relaxter vinden. En lichamelijk voel ik me ook fitter. Zowel het gezin als het bedrijf, hebben hier profijt van. In het verleden was ik ‘achter’ volledig in control. En dat betekende automatisch dat Fanny dat moest zijn in het voorhuis.’
Doordat Ard meer tijd heeft voor zijn gezin, ontstond er voor Fanny ruimte om meer bij het bedrijf betrokken te raken. Dat past goed omdat Ard’s vader een dagje ouder wordt, en minder in de stallen te vinden is. ‘De afgelopen twee jaar ben ik me in toenemende mate gaan richten op de verzorging van de kalfjes en het jongvee’, vertelt Fanny.
Bedrijfsgegevens
Ard en Fanny Looman hebben een melkveebedrijf met 125 koeien en bijbehorend jongvee. Ze hebben 50 ha grond in gebruik. De gemiddelde 305-dagen melkproductie is 10.800 kg per koe.
