Tegelijk je land verbeteren en bijdragen aan klimaatoplossingen. Voor melkveehouders Herman de Lange en Herman Buitenhuis uit Rouveen was dat reden genoeg om deel te nemen aan het veenweideprogramma VIPNL. Hun percelen dienen als proefvelden voor twee maatregelen om broeikasgassen uit veen te verminderen: het afdekken van veen met klei (overlagen) en het omkeren van de veen- en zandlaag (profielkeren).
Toen Herman de Lange gevraagd werd of hij een perceel beschikbaar wilde stellen voor onderzoek naar overlagen, hoefde hij niet lang na te denken. ‘Ik had een perceel van 2 keer 2 hectare dat toch al aan renovatie toe was’, vertelt De Lange. ‘Het lag in een kom en kon eigenlijk alleen maar beter worden.’ De helft van het perceel kreeg een afdeklaag van 20 cm klei. De andere helft werd alleen rondgelegd om de afwatering te verbeteren en dient als controleveld.
De kleilaag zorgt niet alleen voor een stevigere bodem, maar sluit het veen ook af van zuurstof. Daardoor oxideert het minder en klinkt de bodem minder snel in. Dat scheelt dus in bodemdaling én CO2-uitstoot. Voor De Lange voelt het goed dat zijn land verbetert en hij tegelijk kennis kan opbouwen. ‘Ik ben benieuwd naar de resultaten en vind het waardevol om bij te dragen aan kennis over bodemdaling en klimaat.’
De bodem op z’n kop
Een paar wegen verderop, op een van de percelen van Herman Buitenhuis, is de bodem letterlijk op z’n kop gezet. De veenlaag is naar beneden gebracht en het zand naar boven. Zo blijft het veen natter en stoot het minder CO2 uit.
De uitvoering was geen standaardklus. ‘Tijdens het ploegen stuitte de loonwerker op een oerlaag van 40 cm tussen het veen en het zand, waardoor de ploeg kapotging’, vertelt Buitenhuis. ‘Uiteindelijk is met een rupskraan laag voor laag gewerkt: veen eraf, oer en zand apart gelegd en daarna alles in de juiste volgorde terug: oer, veen, zand.’
Na twee weken was het perceel gekeerd en in juni opnieuw ingezaaid. De bodem moet nog structuur krijgen, maar dankzij Bokashi en drijfmest groeit er alweer gras. Buitenhuis: ‘Het nadeel is dat je arme grond naar boven haalt, maar het voordeel is duidelijk: de draagkracht is verbeterd.’ Voor hem past de maatregel ook in een groter plaatje: ‘Als boer ben je altijd bezig met natuur en milieu. Het klimaat omarmen hoort daar gewoon bij.’
Win-win
Tijdens de demodag op 24 september zagen bezoekers met eigen ogen dat de maatregelen niet ten koste gingen van de bruikbaarheid van het land. De echte resultaten laten nog op zich wachten, want het kost jaren voordat de effecten op CO2-uitstoot duidelijk meetbaar zijn. Toch laten de eerste bodemmonsters voor profielkeren nu al een voorlopig positief effect zien.
Voor beide boeren voelt deelname aan het VIPNL project als een win-win. ‘Je perceel verbetert nu, en je investeert in kennis voor de toekomst van het klimaat’, zegt De Lange. Buitenhuis knikt instemmend. ‘En de begeleiding vanuit het project is heel goed: er wordt praktisch meegedacht’, voegt hij daaraan toe.
VIPNL
Het veenweideprogramma VIPNL test maatregelen om uitstoot van broeikasgassen in veengebieden te verminderen. Twee daarvan zijn overlagen en profielkeren.
Bron: LTO Noord
Beeld: Beeldarchief Prosu B.V.
