In het DAW-Impulsproject ‘Boeren Beheren Beekdalen’ in Lunteren werd de afgelopen jaren geëxperimenteerd met compostthee op gras en grasklaver. Wat is compostthee, hoe maak je het en wat doet het met de gezondheid van je bodem en gewas? Tijdens een demonstratiemiddag bekeken boeren, adviseurs en ambtenaren de resultaten.
Compostthee kan worden toegepast als bladvoeding of direct op de bodem. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik ervan kan verschillende positieve effecten hebben op het gewas, zoals het stimuleren van plantengroei en gewaskwaliteit, het verminderen van stress en het onderdrukken van ziekten. Daardoor wisselen planten mogelijk meer suikers en voedingsstoffen uit met het bodemleven rond hun wortels, wat weer bijdraagt aan een grotere diversiteit van het bodemleven.
Daarnaast kan compostthee, zowel direct als indirect, invloed hebben op de beschikbaarheid van nutriënten en de pH in de bodem. Belangrijk om te weten is dat compostthee geen meststof is met grote hoeveelheden stikstof, fosfaat of kali. Het is een middel vol micro-organismen die de natuurlijke processen in de bodem versterken, waardoor de beschikbaarheid van nutriënten verandert.
Het maken van compostthee
Het mooie van compostthee is dat je het zelf kunt maken. In Lunteren werd gewerkt met een brouwketel van 800 liter, waarin compost 24 uur lang werd belucht in schoon water. Met toevoegingen als meel of steenmeel krijgen de nuttige microben voeding en vermeerderen ze zich. De thee moet kort na het brouwen het land op, want bewaren kan niet. Het beste moment is vroeg in de ochtend of later op de dag, bij dauw en weinig zon of wind.
Op de proefvelden in Lunteren werd compostthee toegepast op gras en grasklaver, met drie doseringen: 0, 300 en 600 liter per hectare. Tijdens de middag is er ook gedemonstreerd met hoe je de thee eenvoudig kunt uitrijden met een lichte machine.
Compostthee voedt plant én bodem
Proefbegeleider Klaas Willem van den Berg (Aequator) legde deze middag uit hoe de brouwketel werkt, welk brouwmengsel je kunt toepassen en waar je vooral op moet letten. Er is onder andere gekeken naar de samenstelling van het bodemleven, de chemische samenstelling van de bodem, de ontwikkeling van de wortelmassa en plantsapanalyses. Hoewel drie jaar onderzoek kort is om grote veranderingen in de bodem te meten, kan er in het gewas wellicht al eerder verschil zichtbaar worden.
Arjan Janknegt (Terra Prosperous) heeft als adviseur in de akkerbouw jarenlange ervaring met compostthee. Hij benadrukte hoe belangrijk het is om de microben in de thee goed te voeden met de juiste toevoegingen. Daarnaast is het belangrijk om schoon te werken. Buitenlands onderzoek leert dat suiker als voeding prima werkt, maar lijkt ook wat ongewenste bacteriën te vermeerderen. Meelsoorten geven een iets veiliger groei van de gewenste micro-organismen.
Uiteindelijk draait het om het stimuleren van het bodemleven. Bodemleven is veel meer dan de regenwormen die we kunnen zien. Het bestaat ook uit schimmels, bacteriën, protozoën, nematoden, mijten en springstaarten. Al deze organismen krijgen een boost door de stoffen die de plant via zijn wortels afgeeft – de zogeheten exudaten. Dat zijn suikers, aminozuren en andere verbindingen waarmee de plant het bodemleven voedt. Het voeden van dit bodemleven betekent tegelijk werken aan meer organische stof in de bodem, wat belangrijk is voor een goede sponswerking en een goede bodemstructuur.
Met compostthee ridderzuring of paardenbloem bestrijden
Ook vertelde Arjan over de mogelijkheid om ongewenste kruiden te bestrijden met compostthee. Een plant die we minder graag zien in een perceel is vaak een indicator voor een onbalans in de bodem. Zo haalt een paardenbloem met zijn penwortel calcium naar boven, omdat er bovenop blijkbaar een tekort is waardoor er ruimte ontstaat tussen het gras, en de paardenbloem zich kan vestigen. De paardenbloemen zouden bestreden kunnen worden met een gewasbeschermingsmiddel, maar daarmee is de onbalans in de bodem niet opgelost.
Door paardenbloembladeren in de compostthee te doen, wordt de balans hersteld doordat met die bladeren het tekort wordt aangevuld. Zo kan dat ook werken met ridderzuring: thee maken van de jonge bladeren, maar niet van de bloemen, zaden of wortels. Bij distels werkt dit anders: daar geeft compostthee vaak een wat directer effect dat de distels vrij duidelijk in hun groei verstoort.
Bron: LTO Noord
