Klimaatwinst via voer zonder opbrengstverlies!

De voedermaatregelen uit het Convenant Enterische Emissies Rundvee – 3-NOP, nitraat, lijnzaad en koolzaad – hebben geen negatieve impact op de meetmelkproductie bij de dosis die in het convenant wordt voorgeschreven. De maatregelen hebben dus een positief effect op het klimaat, zonder negatieve gevolgen voor de melkproductie. Dat blijkt uit een studie van het ILVO, uitgevoerd binnen het demoproject Metheen.

Op vandaag gebruiken al honderden veehouders de methaanreducerende voedermiddelen van het Convenant Enterische Emissies Rundvee (CEER). Toch passen nog heel wat veehouders géén maatregel toe. Eén van de redenen is de vrees voor negatieve effecten van de methaanreducerende voeders op het dier. Blijft de melkproductie op peil? Zal de melksamenstellling veranderen? Wat met de voederefficiëntie?

Analyse van tientallen wetenschappelijke onderzoeken

ILVO voerde een literatuuronderzoek uit om antwoord te bieden op de bezorgdheden van de veehouders. In totaal werden 131 behandelingen uit 66 wetenschappelijke publicaties onder de loep genomen. Hierin werden 3-NOP, nitraat, lijnzaad of koolzaad toegepast bij melkvee. Enerzijds werd gekeken naar het algemene dosis-respons effect, oftewel of een hogere dosis leidt tot een hogere melkproductie. Anderzijds werd gekeken wat het voorspelde effect is bij de specifieke convenant dosis. Oftewel: wat is de invloed van 1,35 gram 3-NOP per koe per dag op melkproductie?

Resultaten

Algemeen

Geen enkel van de vier voedermaatregelen bleek een significant negatief effect te hebben op de meetmelkproductie bij de dosis die het convenant voorschrijft (Tabel 1). Voor koolzaadvet is het resultaat zelfs positief. Het totaal vetgehalte van het rantsoen is wel een aandachtspunt. Als dit te hoog wordt kan dit de melkproductie negatief beïnvloeden.

Ook de voederefficiëntie werd door geen enkel van de onderzochte voedermaatregelen negatief beïnvloed, terwijl lijnzaad zelfs een positief effect heeft.

Een belangrijke kanttekening: de verschillende wetenschappelijke onderzoeken leverden soms tegenstrijdige resultaten op. De cijfers in Tabel 1 geven de gemiddelde effecten weer. Het effect op jouw bedrijf kan mogelijks afwijken van dit gemiddelde door jouw specifieke rantsoen en kudde.

3-NOP

Toevoegen van 1,35 gram 3-NOP per koe per dag leidt gemiddeld tot een daling van de drogestofopname (gemiddeld -0,48 kilogram per dag), maar ook tot een stijging van het eiwitgehalte in de melk (gemiddeld +0,03 procent). Meetmelkproductie en voederefficiëntie worden niet significant beïnvloed. Bij hogere dosissen (vanaf 1,6 gram per koe per dag) is er wel een trend naar lagere drogestofopname en lagere melkproducties, maar ook naar hogere vetgehaltes in de melk.

Nitraat

De toevoeging van nitraat heeft weinig effect op de dierprestaties, zelfs bij dosissen hoger dan die het convenant voorschrijft (meer dan 1 procent op drogestof of 224 gram per koe per dag). Enkel het eiwitgehalte in de melk daalt significant, met gemiddeld 0,04 procent bij de convenant dosis.

Lijnzaad en koolzaad

Voor vetten (lijnzaad en koolzaad) hangen de resultaten sterk af van het rantsoen waaraan de vetten worden toegevoegd. De melkopbrengst blijkt optimaal bij een vetgehalte in het rantsoen tussen 3,9 en 6,0 procent. Afhankelijk van het basisrantsoen kan extra vet dus zorgen voor een productiedaling, -stijging of -stagnatie. Houd het totaal vetgehalte van je rantsoen dus goed in het oog!

Rekening houdend met deze nuance komen toch een aantal algemene conclusies naar boven voor lijnzaad en koolzaad. De toevoeging van 400 gram lijnzaadvet (waarvan 200-250 gram alfa-linoleenzuur) leidt gemiddeld tot een daling van het vet- en eiwitgehalte in de melk, met respectievelijk -0,24 procent en -0,07 procent. Dit heeft gemiddeld geen invloed op de meetmelkproductie omdat de melkproductie in liters wel licht stijgt. Ook de voederefficiëntie (liter melk per kilogram drogestof) stijgt significant met gemiddeld 0,06.

Met koolzaad stijgt de meetmelkproductie gemiddeld met +1,44 kilogram per koe per dag door een hogere productie (gemiddeld +2,28 liter per dag) en een lager vetgehalte (gemiddeld -0,14 procent).

Tabel 1: Gemiddeld effect van de convenant dosis 3-NOP, nitraat, lijnzaad en koolzaad op de melkproductie.

Parameter	Gemiddeld effect van dosis convenant
	3-NOP	Nitraat	Lijnzaad	Koolzaad
	1,35 gram /koe/dag	224 gram /koe/dag	400 gram /koe/dag	350 gram /koe/dag
Drogestofopname (DSO) (kg/dag)	-0,48	/	/	/
Melkproductie (liter/dag)	/	/	/	+2,28
Vetgehalte melk (%)	/	/	-0,24	-0,14
Eiwitgehalte melk (%)	+0,03	-0,04	-0,07	/
Meetmelkproductie *(kg/dag)*	/	/	/	+1,44
Voederefficiëntie (liter melk / kg DSO)	/	/	+0,06	/
Voederefficiëntie (kg meetmelk / kg DSO)	/	/	/	/

/ = geen significante invloed.

Inschrijven via verzamelaanvraag 2025

Wil je meewerken aan een klimaatvriendelijke rundveehouderij en een methaanreducerende voedermaatregel toepassen? Schrijf je dan in voor de ecoregeling ‘Voedermanagement bij Rundvee’ via de verzamelaanvraag 2025. Starten kan nog op 30 april 2025. Specifieke randvoorwaarden kan je verder terugvinden op de website van het Agentschap Landbouw & Zeevisserij.

Tabel 2: Subsidiebedragen binnen de ecoregeling voedermanagement 2025

Voedermaatregel	Voorziene bedrag per dier per dag
3-NOP	0,16 euro
Geëxtrudeerd/geëxpandeerd lijnzaad	0,10 euro
Nitraat vleesvee/melkvee	0,08 euro
Nitraat en koolzaadvet	0,29 euro en 0,08 euro *
Nitraat en geëxtrudeerd/geëxpandeerd lijnzaad	0,18 euro en 0,08 euro **

Bron: Agentschap Landbouw & Zeevisserij

* eerste 200 dagen van de toedieningsperiode wordt nitraat en koolzaadvet samen toegediend, de rest van de toedieningsperiode is er enkel subsidie voor nitraat

** eerste 200 dagen van de toedieningsperiode wordt nitraat en geëxtrudeerd lijnzaad samen toegediend, de rest van de toedieningsperiode is er enkel subsidie voor nitraat

Dit onderzoek maakte deel uit van het demoproject Metheen: ‘Meteen inzetten op de implementatie van methaanreducerende voederstrategieën bij melkvee’.